თეთრიწყაროს მუნიციპალიტეტი

თეთრიწყაროს მუნიციპალიტეტი

ადმინისტრაციული                ცენტრი

     თეთრიწყარო

რეგიონი– ქვემო ქართლი
სიმჭიდროვე: 21,6კაცი/კმ ფართობი  – 174,5 კვ. კმ.
მოსახლეობის რაოდენობა –  25791კაცი(2007წ.)
ეროვნება – ქართველები – 78,3%
სომხები – 6,1%
 აზერბაიჯანელები –8,1%ბერძნები – 5,2%
 რუსები – 0,5% 

მუნიციპალიტეტი, რომელზე ახლა წავა ლაპარაკი უნიკალური მუნიციპალიტეტია საქართველოში.

 წარმტაცი ბუნებისა და უძველესი ისტორიის ამ პატარა ტერიტორიაზე  (14 ადგილი საქართველოში) საოცრადაა შერწყმული ლამაზი ბუნება და უძველესი ნაგებობები.

მუნიციპალიტეტი მდებარეობს აღმოსავლეთ საქართველოში, ქვემო ქართლში,60 კილომეტრში საქართველოს დედაქალაქიდან.   ამ  ადმინისტრაციულ ტერიტორიულ ერთეულს  ჰქვია:

 თეთრიწყაროს მუნიციპალიტეტი ხშირად იყო აყვავების მწვერვალზეც და დაღუპვის საზღვარზე. 

ქვემო ქართლის, ზუსტად ამ ტერიტორიაზე  გადიოდა ძველად ძირითადი სავაჭრო და სტრატეგიული გზები, მაჰმადიანური აღმოსავლეთიდან  ქრისტიანულ დასავლეთისკენ. ეს გზა იყო ცნობილი  როგორც აბრეშუმის      გზა.                                                                                                                                                                                                                                                
 ტერიტორიული დაყოფით ახლანდელი თეთრიწყაროს მუნიციპალიტე  ტის ტერიტორია ტფილისის გუბერნიის ტფილისის მაზრაში შედიოდა. 

1921 – 1929წლებში – ტფილისის მაზრაში, 

1930წ.– ტფილისის ოლქში, როგორც აღბულაღის რაიონი. 1940 წლიდან ეწოდება თეთრი – წყაროს რაიონი.

 ქალაქი თეთრიწყარო არის თეთრიწყაროს მუნიციპალიტეტის ადმინისტრაციული ცენტრი.

ფართობი

 მუნიციპალიტეტის ფართობია – 1174.5 კმ². 

მუნიციპალიტეტი ძალიან პატარაა – 14 ადგილი უკავია საქართველოს  მუნიციპალიტეტების შორის.

საზღვრები

   სამხრეთით ესაზღვრება ბოლნისის მუნიციპალიტეტი, დასავლეთით
საზღვრავს წალკისა და დმანისის მუნიციპალიტეტები, აღმოსავლეთით  საზღვრავს გარდაბნისა და მარნეულის მუნიციპალიტეტები,  ჩრდილოეთით   კი  კასპისა და
მცხეთის მუნიციპალიტეტები.1917წლის ადმინისტრაციულ 

თეთრი წყაროს მუნიციპალიტეტს კარგად გამოხატული ბუნებრივი საზღვრები აქვს. საქართველოს 7 მუნიციპალიტეტთან აქვს საზღვარი:

რელიეფი

მუნიციპალიტეტის სამხრეთ-დასავლეთ ნაწილში განფენილია შუა ხრამის მთათა კვანძი, რომელიც აგებულია ზედაცარცული ვულკანოგენური და დანალექი წყებებით, აგრეთვე ძველი კრისტალური ქანებით (გრანიტოიდებით). აქ ყველაზე დიდია ბედენის პლატო, რომელიც წარმოადგენს მდინარეების  ხრამის და ათის წყალგამყოფს. უმაღლესი პუნქტია მთა ბედენა (1875 მ). ბედენის ქედი  ცარცული ვულკანოგენური ნალექებით, ნეოგენური და მეოთხეული ლავებით არიას შედგენილი. ბედენისპლატო თანდათან დაბლდება, ჯერ გადადის  გორაკ-

ბორცვიანიდან მთისწინეთში, შემდეგ მარნეულის ტერასულ ვაკეში. თეთრი წყაროს მუნიციპალიტეტის სამხრეთი ნაწილი გაშლილია თეთრი წყაროს პლატოზე, რომელიც ქვემო ქართლის პლატოს ჩრდილოეთ ნაწილს წარმოადგენს. თეთრიწყაროს  პლატო (ზომები 45X10 კმ) გომერის ქედის სამხრული კალთებიდან სამხრეთ-აღმოსავლეთისაკენ და აღმოსავლეთისაკენ ვრცელდება. პლატოს ზედაპირი სამხრეთისაკენ არის დახრილი და შუა ნაწილში გაკვეთილია რამდენიმე მცირე მდინარის კანიონით, რომელთა შორის ყველაზე მნიშვნელოვანია ხრამის მარცხენა შენაკადი ჭივჭავი           

ბედენის ქედის განშტოებებიდან უმნიშვნელოვანესია გომერის ქედი, რომელიც ბედენის ქედის აღმოსავლურ ბოლოდან ჯერ სამხრეთ-აღმოსავლეთისაკენ არის მიმართული და შემდეგ აღმოსავლეთისაკენ. მის თხემზე აღმართული მთა სამება, რომელიც წარმოადგენს კონუსის მოყვანილობის ბორცვს. აღსანიშნავია, რომ ამ მთას უწინდელი მკვლევარები ექსტრუზიულ ცენტრალურ ვულკანად თვლიდნენ, მაგრამ გარკვეულია, რომ იგი ეროზიულ მოწმეს წარმოადგენს, ხოლო მის თხემზე არსებული ლავა ტექტონიკური პროცესებით არის მოწყვეტილი და აზევებული. გომერის ქედზეა ასევე მთა გომერი (1457 მ). მთის სამხრეთ კალთაზე ფიქსირებულია ლავის ტერასა. ბედენის ქედს აქვს შტოქედები: თავშიშველა და გელინდაღი.

თეთრი წყაროს მუნიციპალიტეტის ჩრდილოეთ ნაწილში აღმართულია ძლიერ დანაოჭებული, შუაეოცენური ვულკანოგენური ქანებით აგებული თრიალეთის ქედი..

თავშიშველის ქედსა და ქვემო ქართლის პლატოს შორის მდებარეობს ირაგის ქვაბული რომელიც გაჩენილია ლავური ღვარის მიერ ძველი ხეობის შეგუბებისა და ტბიურ-მდინარეული ნალექების დაგროვების შედეგად. ქვაბული ასაზრდოებს მდინარე ასლანკას. ირაგის ქვაბული ხასიათდება ვაკისებურ-ბორცვიანი ფსკერით, რომელიც აგებულია თიხნარითა და კენჭნარით.

ლანდშაფტები

თეთრი წყაროს მუნიციპალიტეტში ჩამოყალიბებულია ლანდშაფტის შემდეგი სახეები:

1. მშრალი სტეპური ვაკე წაბლა ნიადაგებით;
2. მთისწინეთი მუხნარ-რცხილნარით ტყის ყავისფერ ნიადაგებზე;
3. ბორცვიანი პლატო ჯაგრცხილნარ-მუხნარით ტყის ყავისფერ წაბლა და შავმიწა ნიადაგებზე;
4. მთის გასტეპებული მდელოები შავმიწა ნიადაგებით;
5. სუბალპური მდელოები ტყის ყომრალ და მთის მდელოს ნიადაგებზე.

  მოსახლეობა

2006 წლის მონაცემებით, მოსახლეობის 75%-ს ქართველები შეადგენენ,
 9% -ს - სომხები,
 6%-ს - აზერბაიჯანელები, 
ხოლო 4%-ს - ბერძნები.მუნიციპალიტეტის ტერიტორიაზე ცხოვრობს 2208 ეკომიგრანტი და 182 იძულებით   გადაადგილებული პირი. ეკომიგრანტები ჩამოსახლდნენ მესტიის, ლენტეხისა და ხულოს რაიონებიდან 1987–89 წლებში მეწყერსაშიში ზონებიდან. მათ სახელმწიფომ აუშენა   საცხოვრებელი სახლები. 2008 წლის აგვისტოს მოვლენების შედეგად სოფელ კოდაში განთავსდა                       შიდა ქართლიდან, დიდი და პატარა ლიახვის, კოდორის ხეობებიდან   დევნილი ოჯახები, რომელთა რაოდენობა 1400 ფიზიკურ პირს შეადგენს.
მუნიციპალიტეტში არის ერთი ქალაქი - თეთრიწყარო, 

ერთი დაბა - მანგლისი;

18 ადმინისტრაციულ -ტერიტორიულ ერთეულში - თემში - შემავალი 82 სოფელი (აქედან 4 სოფელი დაცლილია)მოსახლეობის რაოდენობა ბოლო მონაცემებით (2007 წ.)  25 791 ადამიანს შეადგენს, 
აქედან, თეთრიწყაროში ცხოვრობს 3786, 
დაბა მანგლისში - 2594, 
ხოლო სოფლად 19411 ფიზიკური პირი. (2008) წლის მონაცემებით, ამას  ემატება 2008 წლის აგვისტოს მოვლენების შედეგად სოფელ კოდაში განთავსებული 447 დევნილი ოჯახი, სულ - 1400ეთნიკური შემადგენლობის მიხედვით. 

 ჰავა

 ჰავა ზომიერად ნოტიოა, ზამთარი - ზომიერად ცივი, ზაფხული - ხანგრ ძლივი და თბილი. ჰაერის საშუალო წლიური ტემპერატურა 12 -დან (ბარში) 3 - მდე (მთაში). აბსოლიტური მინიმალური –25 (-30), აბსოლიტური მაქსიმალური – 35-40. 
ნალექების საშუალო წლიური –500-900 მმ.- მდე. ნალექების მაქსიმუმი მოდის მაისში, მინიმუმი–დეკემბერში.
თეთრიწყარო უმეტასედ მთაგორიანია. რაიონის ჩრდილოეთ ნაწილში აღმართულია თრიალეთის საშუალო სიმაღლის ქედი.  აქქ თ ყველაზე დიდია ბედენის მასივი. რაიონის ტერიტორია ჩრდილო-დასავლეთიდან სამხრეთ – აღმოსავლეთისკენ          თეთრი წყაროს პლატო აგებულია ზედაპლიოცენური დოლერიტული ლავებით.
თეთრიწყარო უმეტასედ მთაგორიანია. რაიონის ჩრდილოეთ ნაწილში აღმართულია თრიალეთის საშუალო სიმაღლის ქედი.  აქქ თ ყველაზე დიდია ბედენის მასივი. რაიონის ტერიტორია ჩრდილო-დასავლეთიდან სამხრეთ – აღმოსავლეთისკენ          თეთრი წყაროს პლატო აგებულია ზედაპლიოცენური დოლერიტული ლავებით.

წიაღისეული

 ლითოგრაფიული ქვა; საშენი მასალა:ალგეთის ქვა (ყვითელი და მომწვანო)
  ბაზალტი, კირქვა და ქვიშაქვა. ალგეთის ქვით არის აშენებული უამრავი ტაძარი საქართველოში და საზღვარგარეთ. 
 აღსანიშნავია ბარიტის საბადოები.

 მდინარეები

მდინარე ალგეთი ზამთარში

მუნიციპალიტეტის სამხრეთ საზღვარს ჩამოდის მდინარე ხრამი(კცია),

ხრამის ხეობა

რომლის მარცხენა შენაკადებია: კლდეისისწყალი, ახკალაფისწყალი, ტორნე, ჭივჭავი და სხვ.

                                             მდინარე ჭივ - ჭავი

 ძირითადი მდინარეა ალგეთი. მისი მთავარი შენაკადებია მარჯვენა - დაყვისხევი და გუდარეხისწყალი, მარცხენა - ნამტვრევანისწყალი, ორსისხევი, ბოყვისხევი, ენაგეთისხევი, ლამისხევი, ასურეთისხევი და სხვ. მდინარე ალგეთი სათავეს იღებს კლდეკარის მთიდან (თრიალეთის მთაგრეხილი), მისი სიგრძე 108 კილომეტრია, აუზის  ფართობი - 763 კვადრატული კილომეტრი. იგი მდინარე მტკვარს ერთვის მარჯვენა  მხრიდან. მდინარე ხრამი (ქცია) სათავეს იღებს წალკის მუნიციპალიტეტის ტერიტორიაზე, გაივლის თეთრიწყაროს, დმანისის, ბოლნისის, მარნეულის ტერიტორიებს და მტკვარს აზერბაიჯანის ტერიტორიაზე  უერთდება. მისი სიგრძე 117 კილომეტრია, ხოლო აუზის ფართობი 6280 კვადრატულ კილომეტრს შეადგენს. 

მდინარე ვერე სათავეს იღებს დიდგორის მთის მიდამოებში, მისი სიგრძე 45 კილომეტრია, ხოლო აუზის ფართობი - 194 კვადრატული კილომეტრი. ის მდინარე მტკვარს ერთვის თბილისის  მიდამოებში და მის მარჯვენა შენაკადს წარმოადგენს. 

მდინარე ასლანკა სათავეს იღებს ბედენის მთის მიდამოებიდან და მისი სიგრძე 87 კილომეტრია.

სოფელ ასურეთთან  –გოგირდწყალბადოვანი წყაროა, რომელსაც იყენებენ სამკურნალოდ.

ალგეთის წყალსაცავი

                                       ალგეთის წყალსაცავი

1973-დან ალგეთის ხეობაში დაიწყო წყალსაცავის მშენებლობა.

ტბები

 ბედენის პლატოზე არის პატარა ტბები (ლიპი) და ჭაობები.

   ჩერეპანოვის ტბა

                                    ლიპის ტბა

ლიპი,   ჩერეპანის ტბა

ფლორა

 თეთრიწყაროს მუნიციპალიტეტის ტერიტორიაზე 2 ათასზე მეტი სახეობის მცენარე იზრდება. ვაკეზე და ბორცვიან მთის წინეთში გავრცელებულია ძეძვი, გრაკლა, ასკილი, გლერძა, ურცი, მაჩიტა ძურწა, ურო, ტუხტი და სხვ. ხეებიდან გვხვდება აკაკი. მთების კალთების ქვემო სარტყელი მუხისა და რცხილის ტყეებს უჭირავს, იზრდება აგრეთვე იფანი, ნეკერჩხალი, პანტა და მაჟალო. ბევრია შინდი, თხილი, ზღმარტლი, კუნელი, ასკილი და სხვ. ზემო სარტყელში წიფელი ჭარბობს,მასთან ერთად იზრდება აღმოსავლური მუხა და რცხილა, ასევე ნაძვნარ-სოჭნარი და ფიჭვის ფორმები.


ფაუნა

  თეთრიწყაროს მუნიციპალიტეტის ტერიტორიაზე ბინადრობს შველი, გარეული ღორი, დათვი, მგელი, თეთრყელა კვერნა, მაჩვი, კურდღელი, მთის მელა, მთის ბრუცა; ფრინველებიდან_როჭი, შურთხი, კაკაბი, ჯაფარა, მინდვრის მწყერჩიტა და სხვ; ქვეწარმავლებიდან ბევრია კუ, ბოხმეჭა, კლდის ხვლიკი; მდინარეებში-კალმახი, ხრამული, შამაია.
ფაუნა
  თეთრიწყაროს მუნიციპალიტეტის ტერიტორიაზე ბინადრობს შველი, გარეული ღორი, დათვი, მგელი, თეთრყელა კვერნა, მაჩვი, კურდღელი, მთის მელა, მთის ბრუცა; ფრინველებიდან_როჭი, შურთხი, კაკაბი, ჯაფარა, მინდვრის მწყერჩიტა და სხვ; ქვეწარმავლებიდან ბევრია კუ, ბოხმეჭა, კლდის ხვლიკი; მდინარეებში-კალმახი, ხრამული, შამაია.

ეკონომიკა

 წამყვანი დარგია სოფლის მეურნეობა, ძირითადად მეცხოველეობა.

გზები

რაიონის ტერიტორიაზე გადის მარაბდა-ახალქალაქის რკინიგზა და ბაქო-თბილისი-ჯეიჰანის ნავთობსადენი.
შენდება აბრეშუმის გზა.

ძირითადი ტრასები არის რეაბილიტებური. გზების ერთი ნაწილი უკვე დასრულებულია, 45 წუთში შეგიძლიათ მოხვდეთ თბილისიდან თეთრი წყაროში. მიმდინარეობდა რეაბილიტაცია ქალაქის გზებს. მაგრამ  ჯერჯერობით არაფერი არ არის გაკეთებული. " კონტრაქტორები ახლა მეორე ნაწილზე მუშაობენ. დარჩენილია გვერდითა სამუშაოები, წყლის სისტემის მოწესრიგების ნაწილი, რაც უახლოეს დღეებში დამთავრდება,“ – განაცხადა დავით ნარმანიამ.

შიდა წყლები 

ქალაქში მიმდინარეობდა რეაბილიტაცია მთელ წყალსადენ სისტემას.        2012 წლის მარტის თვეში დასრულდა 2.002.489 ლარის ღირებულების პროექტი. პროექტის ფარგლებში რეაბილიტაცია ჩაუტარდა მილსადენს მენქალისის სათავე კვანძიდან თეთრიწყარომდე და ასევე  13 ქუჩაზე განხორციელდა ქსელის რეაბილიტაცია.  მაგისტრალის სიგრძე L=11კმ;  ქსელის სიგრძე L=15კმ.                                                                               მაგრამ ისევ წყალი მოდის გრაფიკით, და  არ ყოფნის.

ცენტრალური საკანალიზაციო სისტემა

ქალაქ თეთრიწყაროს მხოლოდ 20% და დაბა მანგლისის მხოლოდ 10% არის უზრუნველყოფილი ცენტრალური საკანალიზაციო სისტემით. სოფელ კოდაში კი საკანალიზაციო სისტემა მოეწყო დევნილთა კომპაქტურად ჩასახლების ადგილას, ე.წ. ძველი სამხედრო ნაწილის ტერიტორიაზე. 

მომავალი წლისთვის, დაგეგმილია სანიაღვრე და საკანალიზაციო სისტემების გამართვაც.

კულტურა 

რაიონში 32 სახელმწიფო ზოგადსაგანმანათლებლო სკოლაა, 
 ბიბლიოთეკა, 
1 თოჯინების თეატრი ,

მუზეუმი 

მხარეთმცოდნეობის მუზეუმი

თეთრიწყაროს  №2 სკოლის მუზეუმი.

  ისტორიულ – არქიტექტურული ძეგლები

თეთრიწყაროს მუნიციპალიტეტის ტერიტორიაზე წარმოდგენილია  როგორც მეგალითური ნაგებობებით, ისევე ქრისტიანული ბაზილიკებით და ჯვარ - გუმბათოვანი ეკლესიებით. უძველესი ტაძრებით,  ეკლესიებითა და ციხესიმაგრეებით, რომლებიც, მიუხედავად ისტორიული ქარტეხილებისა, მუნიციპალიტეტში მრავლადაა შემორჩენილი. ფორმების სიმარტივე, ეფექტური დიზაინი, ჰარმონიული პროპორციები, უმშვენიერესი ორნამენტები და იდეალური შერწყმა გარემომცველ ბუნებასთან ქართული არქიტექტურის უდიდესი ღირსებაა.  
      
 ქვემო ქართლის, ზუსტად ამ ტერიტორიაზე გადიოდა ძველად, ძირითადი სავაჭრო და სტრატეგიული გზები, მაჰმადიანური აღმოსავლეთიდან დასავლეთისკენ. ბუნებრივია, რომ არც ერთ მბრძანებელს არ გაუვლია ამ კუთხესთან, რომ არ მოეგლიჯა თავისთვის, თუნდაც პატარა ნაწილი ამ  მომგებიანი მიწისა... ამიტომაც აშენებდნენ ამ ადგილების მეპატრონეები დიდი რაოდენობით, სტრატეგიული დანიშნულების მქონე ციხესიმაგრეებს. ამასთან დაკავშირებით აღიმართა ისეთი ციხე სიმაგრეები, როგორებიცაა სამშვილდე, ბირთვისი, ფარცხისი, ხულუტი, მანგლისის ციხე  სიმაგრე და სხვანი, რომელთაც   უდიდესი როლი ითამაშეს არა მარტო თეთრიწყაროს მუნიციპალიტეტის ისტორიაში, არამედ ქართული ერის ისტორიაშიც. შემორჩენილია სამონასტრო კომპლექსები: პირღებული, გუდარეხი, ფიტარეთი, მანგლისი. ქალაქის სიახლოვეს არის თეთრი წყაროს ნასოფლარი, სამშვილდის  ნაქალაქარი.  ჩვენი რაიონის ტერიტორიაზე, დაფიქსირებულია  375 ისტორიულ - არქიტექტურული ძეგლი.
 აბრეშუმის გზის მშენებლობის დროს მიმდინარეობდა მკაცრი არქეოლოგიური მონიტორინგი. ძეგლების რაოდენობა იზრდება დღითი დღე. 

სამზარეულო:

თეთრი წყაროს მუნიციპალიტეტი გამოირჩევა სპეციფიკური სამზარეულოთი და სახელგანთქმული სტუმართმოყვარეობით.  ისტორიულად ისე მოხდა, რომ  თეთრიწყაროში ცხროვობს სხვადასხვა ეროვნების ხალხი: ქართველები, სომხები, რუსები, აზერბაიჯანელები, ბერძნები...  და ზოგჯერ 20 კაციან  მაგიდის ირგლივ  ზის 18 ეროვნების ადაიანი. ქართველები ზიან რუსებთან, სომხები აზერბაიჯანელებთან ....  

     რა არ შეგხვდებათ  ჩვენ სუფრაზე: ქართული საცივი და სომხური ტოლმა ვაზის ფოთოლში შეხვეული, ლულა ქაბაბ და რუსული ბლინი! ჩვენ სუფრაზე  ნახავთ  სვანური კუბდარი და რუსული ბლინი, აჩმა და ხაჭაპური – აჭარული, ოსური, იმერული, რაჭული ლობიანი და ებრაელთა მაცა... 
  თეთრიწყაროში – ერთ მაგიდის ირგლივ მთელი საქართველოა ! და თუ თქვენ არა აქვთ  დრო, რომ მოინახულოთ საქართველოს ყველა კუთხეის სამზარეულო –  ჩამოდით თეთრიწყაროში!     
 თეთრიწყაროელების სტუმართმოყვარებით მოხიბლულ უცხოელ ტურისტებს ხშირ შემთხვევაში სწორედ ამის გამო უჩნდებათ მისი ხელახალი  მონახულების სურვილი.

ტურიზმი 

 თეთრი წყაროს მუნიციპალიტეტი ცნობილია მრავალფეროვანი ბუნებით მოგზაურებს მუნიციპალიტეტის ღირსშესანიშნაობების დასათვალიერებლად ფართო არჩევანი ეძლევათ. მათ შეუძლიათ იხილონ ისტორიული ძეგლები, უნიკალური არქიტექტურა, ხელოვნების განუმეორებელი ნიმუშები, უძველესი ტრადიციები, კულტურა, მომხიბვლელი  თეთრიწყაროს ძველი პარკები და ტყეები, ეროვნული პარკი. ასევე შესაძლებლობა ექნებათ, იგემონ უგემრიელესი ქართული კერძები და ღვინო, გაიცნონ  მეგობრული და სტუმართმოყვარე ხალხი. თეთრიწყაროს მუნიციპალიტეტი ისტორიულად ცნობილია დასასვენებელი და სანახაობითი         ტურიზმით. მაგალითად, დაბა მანგლისის ტურისტული მნიშვნელობა               განპირობებულია განსაკუთრებული მიკროკლიმატით, რომელსაც ქმნის            კავკასიის             რეგიონში უკიდურესი სამხრეთის კავკასიური ფიჭვის ენდემის   არსებობა.

      მას შემდეგ, რაც გარემონტდა თბილისი-მანგლისის საავტომობილო გზა (56 კმ), დამსვენებელთა რაოდენობამ სეზონზე 7-8 ათასს მიაღწია. მუნიციპალიტეტის ტერიტორიაზე ოთხასამდე ისტორიულ-კულტურული ძეგლია. ამჟამად თეთრიწყარო არ არის ჩართული რომელიმე ტურისტულ მარშრუტში და მხოლოდ სპონტანურად, სკოლებისა და სხვადასხვა დაწესებულებების მიერ ორგანიზებულ ექსკურსიებს მასპინძლობს.

აღნიშნული პოტენციალის ამოქმედება მთლიანად ინფრასტრუქტურის განვითარებაზეა დამოკიდებული, რომლის სათანადო დონეზე მოწყობა უპირველესი ამოცანაა ადგილობრივი ხელისუფლებისათვის. მათ შორის პრიორიტეტი წყალს უნდა მიენიჭოს, როგორც ტექნიკური ინფრასტრუქტურის გაუმჯობესებისათვის ერთ-ერთ უმნიშვნელოვანეს საკითხს.